Nhà thờ có ghế ngồi tử tế,
Chỗ Mosqueé thì để trống không.
Coi bề thờ phượng có lòng,
Lạy quì nghiêm chỉnh, khiêm cung tận tình.
Ngó chẳng thấy tượng hình chi sốt,
Giữa một tòa với một bàn thờ.
Người đờ thuở trước tới giờ,
Một ham phú quí, hai lo cơ bần.
Thờ thượng đế thờ thần thờ thánh,
(Câu 810) Dân khôn ngoan thờ thánh đạo thờ.
Xứ thờ lửa, xứ thờ bò,
Nói nhờ lửa sống, nói nhờ bò nuôi.
Suy như vậy cũng xuôi đó chúc,
Song việc thờ cứ gốc mà thờ.
Đặt người trí, đặt kẻ ngu,
Kẻ lo gần gũi, người lo xa vời.
Có oan ức, kêu Trời hết thấy,
Tuy mắt không ngó thấy ở đâu.
Bên tây cho tới bên tàu,
(Câu 820) Thờ Trời mà tại khác nhau cách thờ.
Theo đạo Phật nhơn từ thành Phật,
Thờ phụng Trời ngay thật lên trời.
Làm người an mạng thuận thời,
Ở đời biết nghĩa, qua đời để danh.
Các đạo dày làm lành lánh dữ,
Noi đạo hằng trung thứ cũng xong.
Hóa công chí thiện chí công,
Lỗi lầm nếu cải thật lòng thì tha.
Biết rõ được lẽ tà lẽ chánh,
(Câu 830) Nhờ các lời ông thánh ông hiền.
Coi thôi đã đủ chùa chiền,
Bây giờ coi lại thị thiềng làm sao.
Dinh tổng thống rường cao cột lớn,
Ở thân trong phòng rộng vách dày.
Thuở Francais chửa lấy đây,
Hassem tổng trấn ở nơi dinh nầy.
Có nhiều chỗ vẽ hay chạm khéo,
Cả tòa làm theo kiểu xứ nầy.
Vưng quan tổng thống ta đây,
(Câu 840) Dạy vào dinh đó viếng thay mặt ngài.
Về trường học gặp người tới viếng,
Ông Coste Charles thương biện đất ta.
Đem về ăn uống tại nhà;
Cùng đi viếng mấy người bà con chơi.
Rồi lại quán nói cười vui lắm,
Khuya rủ nhau đi tắm cách maure.
Bước qua phía ngã major,
Tới nơi thấy bảng đề cho dễ tường.
Ngọ tới đậu phần đàn bà tắm,
(Câu 850) Dậu giáp ngọ về đám đàn ông.
Bước vào vừa tới thân trong,
Có người ngồi dựa bên phòng chào ta.
Biểu vàng bạc đưa ra cho nó,
Đếm giao rồi lấy bỏ vào rương.
Kêu người đắc thẳng vô trong,
Thay quần đổi áo bận ròng đồ đây.
Mặc chăn trắng chân đi đôi guốc,
Qua phòng kia hơi nước xông lên.
Mồ hôi mồ hám tuông liền,
(Câu 860) Lại đem ngồi tại phía trên miệng lò.
Đèn dầu thắp lờ mờ lối vách,
Quanh mình nghe tiếng hát rền tai.
Hồi lâu thấy một tên trai,
Đến đem ta lại gần nơi vách tường.
Bèn đoái thấy vòng tròn theo vách,
Lót từ viên cẩm thạch lài lài.
Nước thông mỗi chỗ hai vòi,
Vòi thời nước lạnh, vòi thời nước sôi.
Ra dấu biểu nằm dài xuống đó,
(Câu 870) Trên một bồn nước đổ tràn ra.
Savon xát, hải hoa chà,
Đấm lưng bóp cẳng kỳ da gội đầu.
Rồi đỡ dậy mà lau mình mẩy,
Đem lại nơi hồi nãy để ngồi.
Đưa chăn khô ráo thay rồi,
Dắt ra nằm nghỉ một hồi khỏe ru.
Mắt đang ngó coi đồ quanh đó,
Bỗng chút đâu thấy có một tên.
Tay bưng trà thuốc đưa lên,
(Câu 880) Uống trà hút thuốc rồi liền lim dim.
Chiêm bao thấy một điềm cũng lạ,
Thấy mình nằm trên đá tắm chơi.
Giựt mình mở mắt tức cười,
Thay quần đổi áo rồi dời chơn ra.
Tên coi cửa thấy ta bèn xá,
Rồi mở rương lấy trả đủ đồ.
Xét coi biết mấy công phu,
Mả đòi ba cắc thật cho rẻ kỳ.
Kẻ đến đó không nghi chi hết,
(Câu 890) Tin giao đồ là biết chẳng sai.
Nghĩ trong thiên hạ mà coi,
Tin thời mới dụng, nghi thôi ai dùng.
Đêm khuya vắng đi cùng ông Coste,
Chuyện vãn chơi lần tột tới nhà.
Nghỉ ngơi được sáu bảy giờ,
Giã từ tới chợ coi ra thể nào.
Đồ Arabe xe vào đàng bộ,
Nhóm bán buôn tại chỗ d”Isly.
Củi, than, cam, mật, thiếu gì,
(Câu 900) Để quanh theo chỗ hình vì Bugeaud.