Đêm nay chẳng biết đêm nào,
Bóng trăng vặc vặc bóng sao mờ mờ.
Trên trời lặng lẽ (lẻ) như tờ;
Nguyệt Nga nhớ nỗi tóc tơ chẳng tròn.(1490)
Than rằng: Nọ nước kìa non;
Cảnh thời thấy đó người còn về đâu?
Quân hầu đều ngủ đã lâu;
Lén ra mở bức rèm châu một mình.
Vắng người có bóng trăng thanh;
Trăm năm xin gởi chút tình lại đây!
Vân Tiên anh hỡi có hay?
Thiếp nguyền một tấm lòng ngay với chàng.
Than rồi lấy tượng vai mang;
Nhắm chừng nước chảy vội vàng nhảy ngay. (1500)
Kim Liên thức dậy mới hay;
Cùng quân thể nữ một bài đều lo.
Cùng nhau lặn chẳng dám hô;
Thầm toan mưu kế chẳng cho lậu tình:
Việc nầy là việc triều đình;
Ðốc quan hay đặng ắt mình thác oan.
Muốn cho cẩn nhiệm trăm đàng;
Kim Liên thế lấy làm nàng Nguyệt Nga.
Trá hôn về nước Ô Qua;
Ai mà vạch lá ai mà tìm sâu?(1510)
Tính đà xong xả chước mầu;
Phút nghe thuyền đã đến đầu ải quan.
Đốc quan xe giá sửa sang;
Kiệu trương long phụng rước nàng về Phiên.
Nào hay tì (tĩ) tất Kim Liên;
Ðặng làm hoàng hậu nước Phiên một đời.
Nguyệt Nga nhảy xuống giữa vời;
Sóng thần đưa đẩy vào trong bãi rày.
Bóng trăng vừa khuất ngọn cây;
Nguyệt Nga còn hãy chơi rày âm cung.
Xiết bao sương tuyết đêm đông;
Mình nằm giữa bãi lạnh lùng ai hay?(1520)
Quan âm thương đứng thảo ngay;
Bèn đem nàng lại bỏ rày vườn hoa.
Dặn rằng: Nàng hỡi Nguyệt Nga;
Tìm nơi nương náu cho qua tháng ngày.
Ðôi ba năm nữa gần đây;
Vợ chồng sao cũng sum vầy một nơi.
Nguyệt Nga giây phút tỉnh hơi;
Định hồn mới nghĩ mấy lời chiêm bao.(1530)
Nên hư chưa biết làm sao?
Bây giờ biết kiếm chốn nào dung thân.
Một mình luống những bưng khuâng (khuân).
Phút đâu trời đã rạng hừng vừng đông.
Một mình mang bức tượng chồng;
Xảy đâu lại gặp Bùi công dạo vườn.
Ông rằng: Người ở hà phương;
Việc chi mà tới giữa vườn hoa ta?
Nàng rằng: Trận gió thổi qua;
Chìm thuyền nên nỗi mình ra thể hầy.(1540)
Tối tăm sảy bước tới đây
Xin soi xét tới thơ ngây lạc đàng.
Bùi ông đứng nhắm tướng nàng;
Chẳng phen đài các cũng hàng trâm anh.
Ðầu đuôi han hỏi sự tình;
Nàng bèn lời thiệt việc mình bày qua.
Bùi công mừng rước về nhà;
Thay xiêm đổi áo nuôi mà làm con.
Ta cũng sanh một chồi non;
Tên là Bùi Kiệm hãy còn ở kinh.(1550)
Trong nhà không gái hậu sanh;
Ngày nay lại gặp minh linh phước trời.
Nguyệt Nga ở đã an nơi;
Ðêm đêm nghĩ lượng việc đời gần xa.
Một lo về nước Ô Qua;
E vua bắt tội cha già rất oan.
Hai lo phận gái hồng nhan;
Sợ khi bảo dưỡng mưu toan lẽ gì.
Nguyệt Nga luống những sầu bi;
Xảy đâu Bùi Kiệm tới khi về nhà.(1560)
Từ ngày thấy mặt Nguyệt Nga;
Đêm đêm trằn trọc phòng hoa mấy lần.
Thấy nàng thờ bức tượng nhân,
Nghiệm trong tình ý dần lân hỏi liền.
Tượng nầy sao giống Vân Tiên;
Bấy lâu thờ có linh thiêng điều gì?
Nàng rằng: Làm phận nữ nhi;
Một câu chánh tiết phải ghi vào lòng.
Trăm năm cho trọn đạo tùng;
Sống sao thác vậy một chồng mà thôi.(1670)
Kiệm rằng: Nàng nói sai rồi;
Ai từng bán đắt mà ngồi chợ trưa?
Làm người trong cõi gió mưa;
Bảy mươi mấy mặt người xưa thể nào.
Chúa xuân còn ở vườn đào;
Ong qua bướm lại biết bao nhiêu lần?
Chúa đông ra khỏi vườn xuân;
Hoa tàn nhụy rữa như rừng bỏ hoang.
Ở đời ai cậy giàu sang;
Ba xuân dẫu hết ngàn vàng khôn mua.(1580)
Hay chi như vãi ở chùa;
Một căn cửa khép bốn mùa lạnh tanh,
Linh đinh một chiếc thuyền tình;
Mười hai bến nước biết mình vào đâu!
Ai từng mặc (mặt) áo không bâu;
Ăn cơm không đũa ăn trầu không cau?
Nàng sao chẳng nghĩ trước sau;
Giữ ôm bức tượng bấy lâu thiệt mình.
Nàng rằng: Xưa học sử kinh;
Làm thân con gái chữ trinh làm đầu.(1590)
Chẳng phen thói nước Trịnh đâu;
Hẹn người tới giữa vườn dâu tư tình.
Kiệm rằng: Ðã biết sử kinh;
Sao không soi xét để mình ngồi không?
Hồ Dương xưa cũng góa chồng;
Còn mơ nhan sắc Tống công cũng vừa.
Hạ Cơ lớn nhỏ cũng ưa;
Sớm đưa Doãn (Doản) Phủ tối ngừa Trần Quân.
Hán xưa Lữ Hậu thanh xuân;
Còn vua Cao tổ mấy đành Dị Ky.(1600)
Ðường xưa Võ hậu thiệt gì?
Di Tôn khi trẻ Tam Tư lúc già.
Cứ trong sách sử nói ra;
Một đời sung sướng cũng qua một đời.
Chính chuyên làm sự đổi dời;
Lăng Vân trắc nết hết đời cũng ma.
Người ta chẳng lấy người ta;
Người ta đâu lấy những là tượng nhân?
Cho nên tiết phận hồng nhan;
Học đòi Như Ý vẽ (vẻ) chàng Văn Quân.(1610)
Nguyệt Nga biết đứa tiểu nhân;
Làm thinh toan chước thoát (thát) thân khỏi rồi.
Bùi ông ngon ngọt trau giồi;
Muốn nàng cho đặng sánh đôi con mình:
Làm người chấp nhứt sao đành;
Hễ là lịch sự có kinh có quyền.
Tới đây duyên đã bén duyên;
Trăng thanh gió mát cặm thuyền chờ ai?
Nhớ câu: Xuân bất tái lai;
Ngày nay hoa nở e mai hoa tàn.(1620)
Làm chi thiệt phận hồng nhan?
Năm canh gối phụng màn loan lạnh lùng.
Vọng phu xưa cũng trông chồng;
Ngày xanh mòn mỏi má hồng phui pha.
Thôi thôi khuyên chớ thở ra;
Vầy cùng con lão một nhà cho xuôi.
Nguyệt Nga giả dạng mừng vui;
Thưa rằng:Người có công nuôi bấy chầy,
Tôi xin dám gởi lời nầy:
Hãy (hảy) tua chậm chậm sẽ vầy nhơn duyên;(1630)
Tôi vào lạy tạ Vân Tiên;
Chay đàn bảy bữa cho tuyền thỉ chung.
Cha con thấy nói mừng lòng;
Dọn nhà sửa chỗ động phòng cho xuê.
Chiếu hoa gối sách bốn bề;
Cổ đồ bát bửu mượn về chưng ra.