Khỏi rừng ra tới ngã (ngả) ba;
May đâu gặp một chàng là Hán Minh.(1120)
Lão tiều lật đật bôn trình;
Hán Minh theo hỏi sự tình một khi.
Vân Tiên nghe tiếng cố tri;
Vội mừng bạn cũ còn nghi nỗi mình.
Minh rằng: Dám hỏi nhân huynh;
Cớ sao nên nỗi thân hình thể ni?
Tiên rằng: Chẳng xiết nói chi;
Thân nầy nào có khác gì cây trôi.
Linh đinh gió dập sóng dồi;
Rày đây mai đó khôn rồi gian nan!(1130)
Minh rằng: Ðây khó hỏi han;
Xin vào chùa sẽ luận bàn cùng nhau.
Tiều rằng: Chẳng há ngồi lâu;
Vào rừng đốn củi bán hầu chợ phiên.
Hán Minh quì gọi lạy liền;
Ơn ông cứu đặng Vân Tiên bạn lành.
Nầy hai lượng bạc trong mình;
Tôi xin báo đáp chút tình cho ông.
Tiều rằng: Vốn lão tình không;
Một mình ngơ ngẩn (ngẫn) non tòng hôm mai. (1140)
Tấm lòng chẳng muốn của ai;
Lánh nơi danh lợi chông gai cực lòng.
Kìa non nọ nước thong dong;
Trăng thanh gió mát bạn cùng hươu nai.
Công hầu phú quí mặc ai;
Lộc rừng gánh vác (vát) hai vai tháng ngày.
Vân Tiên nghe biết người ngay;
Hỏi thăm tên họ phòng ngày đền ơn.
Lão Tiều trở lại lâm sơn;
Tiên Minh hai gã đều hườn am mây.(1150)
Tiên rằng: Ðã gặp khoa nầy;
Cớ sao ngọc hữu ở đây làm gì?
Minh rằng: Xưa dốc xuống thi;
Gặp nơi miễu võ đều đi một lần.
Anh thì về trước tỉnh thân;
Tôi mang gói sau lần ra kinh.
Ði vừa tới huyện Loan Minh;
Gặp con quan huyện Ðặng Sinh là chàng.
Giàu sang ỷ thế dọc ngang;
Gặp con gái tốt cường gian không nghì.(1160)
Tôi bèn nổi giận một khi;
Vật chàng xuống đó bẻ đi một giò.
Mình làm nỡ để ai lo;
Bó tay chịu tội nạp cho huyện đường.
Án đày ra quận Sóc Phang;
Tôi bèn vượt ngục lánh đàng đến đây.
Vừa may mà gặp chùa nầy;
Mai danh ẩn tích bấy chầy náu nương.
Vân Tiên nghe nói thảm thương;
Lại bày một khúc tai ương phận mình. (1170)
Minh nghe Tiên nói động tình;
Hai hàng châu lụy như bình nước nghiêng.
Tiên rằng: Thương cội xuân huyên;
Tuổi cao tác lớn chịu phiền lao đao.
Trông con như hạn trông dào;
Mình nầy trôi nổi phương nào biết đâu?
Vầng mây giăng bạc trên đầu;
Ba năm chưa trọn một câu sanh thành.
Hữu tam thất hiếu đã đành;
Tiểu đồng trước đã vì mình thác oan.(1180)
Tưởng thôi như cắt ruột gan.
Quặn đau chín khúc chứa chan mấy lần.
Minh rằng: Người ở trong trần;
Có khi phú quí có lần gian nan.
Thấp cao vàng biết tuổi vàng;
Gặp cơn lửa đỏ màu càng thêm xuê.
Thôi thôi anh chớ vội về;
Ở đây nương náu toan bề thuốc thang.
Bao giờ hết lúc tai nàn;
Ðam nhau ta sẽ lập đàng công danh.(1190)
Cam la sớm gặp cũng xinh;
Muộn mà Khương Tử cũng vinh một đời.
Nên hư có số ở trời;
Bôn chôn sao khỏi đổi dời sao xong?
Vân Tiên khi ấy yên lòng;
Ở nơi am tự bạn cùng Hán Minh.
Võ công làm việc trớ trinh;
Dứt (dức) tình họ Lục mến tình họ Vương.
Kể từ định chước hại chàng;
Thể Loan hớn hở (hỡ) thêm vui.(1200)
Ngày ngày son điểm phấn giồi;
Phòng khi gặp gỡ đứng ngồi cho xuê.
Xẩy đâu Tử Trực vừa về;
Vào nhà họ Võ thăm bề Vân Tiên.
Công rằng: Chớ hỏi thêm phiền;
Trước đà lâm bịnh huỳnh tuyền xa chơi.
Thương chàng phận bạc trong đời;
Cũng vì nguyệt lão (lảo) se lơi mối hồng.
Nghe qua Tử Trực chạnh lòng;
Hai hàng nước mắt ròng ròng như mưa.(1210)
Than rằng: Chạnh nhớ linh xưa!
Nghĩa đà kết nghĩa, tình chưa phỉ tình.
Trời sao nỡ hại tài lành?
Bảng (bãng) vàng chưa thấy ngày xanh đã mòn!
Cùng nhau chưa đặng vuông tròn;
Người đà sớm thác ta còn làm chi?
Trong đời mấy bực cố tri?
Mấy trang đồng đạo mấy người đồng tâm?
Công rằng: Ta cũng thương thầm;
Tủi duyên con trẻ sắc cầm dở dang.(1220)
Thôi thôi khuyên chớ thở than;
Đây đà tính đặng một đàng rất hay:
Tới đây thời ở lại đây;
Cùng con gái lão sum vầy thất gia.
Phòng khi hôm sớm vào ra;
Thấy ngươi Tử Trực cũng là thấy Tiên.
Trực rằng: Ngòi viết dĩa nghiên;
Anh em xưa có thề nguyền cùng nhau.
Vợ Tiên với Trực chị dâu;
Chị dâu em bạn dám đâu lỗi nghì?(1230)
Chẳng hay người học sách chi;
Nói sao những thói dị kì khó nghe?
Hay là học thói nước Tề;
Vợ ngươi Tử Củ đưa về Hoàn Công.
Hay là học thói Ðường cung;
Vợ ngươi Tiêu Lạc sánh cùng Thế Dân.
Người nay nào phải nhà Tần;
Bất Vi gả vợ Dị Nhân lấy lầm.
Nói sao chẳng biết hổ thầm;
Người ta há phải là cầm thú sao?(1240)
Võ công hổ thẹn xiết bao;
Ngồi trân không cãi (cải) lẽ nào cho qua.
Thể Loan trong cửa (cữa) bước ra;
Miệng chào thấy cử (cũ) tân khoa mới về;
Thiếp đà chẳng trọn lời thề;
Lỡ bề sửa (sữa) trắp lỡ bề nưng khăn.
Tiếc (tiết) thay dạ thỏ nằng nằng;
Đêm thu chờ đợi bóng trăng bấy chầy.
Chẳng ưng thời cũng làm khuây;
Nỡ (nở) buông lời nói chẳng vì chẳng kiêng? (1250)
Trực rằng: Ai Lữ Phụng Tiên?
Hòng toan đem thói Ðiêu Thuyền trêu ngươi?
Mồ chồng ngọn cỏ còn tươi;
Lòng nào mà nỡ (nở) buông lời nguyệt hoa?
Hổ hang vậy cũng người ta;
So loài cầm thú vậy mà khác chi?
Vân Tiên anh hỡi (hởi) cố tri;
Suối vàng có biết thế ni chăng là?
Tay lau nước mắt trở ra;
Về nhà sắm sửa tìm qua Đông thành. (1260)
Võ công hổ thẹn trong mình;
Năm ngày nhuốm bịnh thất tình chết oan.
Thể Loan cùng mụ Quỳnh (Quình) Trang;
Mẹ con đóng cửa để tang trong nhà.