Nội thành đó chia hai mươi quận,
Dân cử người cai quản việc chung.
Ngoài thành mười sáu cái đồn,
Muốn coi thì phải làm đơn xin vào.
Hai mươi bảy cái cầu lớn quá,
Đều làm bằng sắt đá tốt thay.
Có cầu sáu nhịp khéo xây,
Bốn trăm thước chẵn chạy dài qua sông.
Ngó xuống nước, nước trong tợ lọc,
(Câu 1110) Xem trên đàng, đàng sạch như chùi.
Mé sông xây đá thẳng xui,
Cây trồng đều khoảng theo đôi bên đàng.
Bộn bàn chỗ mở mang rộng lớn,
Để mặc ai nghểu ngớn chơi bời.
Hay làm hình dựng giữa trời,
Để trưng tích trước, nhắc người đời sau.
Chỗ Bastille khi nào thành quách,
Tới lúc nầy sạch bách trống không.
Đến đây thấy một trụ đồng,
(Câu 1120) Thân trên để đứng thung dung một hình.
Carrousel, chung quanh đều kín,
Có bia phường mười chín thước dày.
Bề cao mười bốn thước ngoài,
Chạm hình quân tướng dẫy đầy bốn bên.
Xe đồng ở thân trên bốn ngựa,
Hình đàn bà đứng giữa cầm cương.
Château d”eau cũng rộng đường,
Có hình sư tử bằng đồng lớn hung.
Châtelet có bồn nước tốt,
(Câu 1130) Trổ ba hình dựa một trụ xinh.
Thân trên dựng tượng Hiến vinh,
Dưới chưn lại có chằn tinh bốn hình.
Chỗ Concorde coi minh mông rộng,
Thấy một viên đá dựng khỏi lầu.
Hai mươi ba thước bề cao,
Hai trăm rưỡi tạ biết bao nhiêu tiền.
Thêm đá tán một viên lớn đại,
Bốn thước cao thước bảy bề ngang.
Hai bồn nước chảy ngoài đàng,
(Câu 1140) Bề cao chín thước, nước tràn ra xinh.
Chỗ l”Etoile tròn vình rộng rãi,
Tóm mười hai đàng cái lại đây.
Bia phường ở giữa chỗ nầy,
Tiền làm mười triệu, tay xây dư ngàn.
Bốn mươi bốn thước ngang qua rộng,
Bốn mươi lăm thước thẳng lên cao.
Trung thần tử trận ông nào,
Để bia hậu thế chạm vào rạng danh.
Chỗ Louvois coi thanh lịch lắm,
(Câu 1150) Các thứ bông màu thắm sắc tươi.
Có bồn nước chảy tuông rơi,
Bốn hình đồng đứng dựa nơi bốn nầy.
Chỗ Royale nhà xây bao bọc,
Lại có cây trồng dọc mé đường.
Bốn bồn nước đổ ra thường,
Louis XIII (mười ba) cỡi ngựa đồng coi xinh.
Chỗ Eugène có hình hoàng tử,
Chỗ Michel lại có bồn to.
Cái bồn tại chỗ Saint-Georges,
(Câu 1160) Thua nơi Sulpice nhiều đồ xinh thay.
Chỗ Vendôme lầu đài đẹp quá,
Chính giữa làm trụ đá giác đồng.
Bốn mươi lăm thước cao hung,
Chạm ra các trận đoanh vòng tới trên.
Dựng trên chót vót một hình đồng đúc,
Napoléon nhứt vua đây.
Leo lên tới chỗ hình nầy,
Xem trong thành tốt, coi ngoài cảnh tươi.
Chỗ Trône ấy đi mười ba ngỏ,
(Câu 1170) Trụ hình vua xây đó có hai.
Chỗ Victoires cũng vui thay,
Hình Louis XIV (mười bốn) dựng đây một mình.
Chạm hình thú coi in thú sống,
Trổ tượng người ngó giống người đây.
Khôn bắt chước, khó sánh tày,
Thảy ròng tay thợ tay thầy làm ra.
Saint-Denis cũng là bia lớn,
Các trận Louis XIV (mười bốn) chạm đây.
Saint-Martin cũng thế nầy,
(Câu 1180) Cũng bia các trận ra đầy bốn bên.
Henri IV (quatre) là hình ngồi ngựa,
Tại cồn cao ở dựa bên cầu.
Kìa hình quan tướng tài cao,
Ông Ney danh tiếng đời nào cũng vinh.
L”Arbre sec có hình tiên nữ,
Tay bưng bình nước đổ ra bồn.
Cuvier ở góc đường,
Nơi bồn có một hình đàn bà xinh.
Bồn Gaillon có hình thần lạ,
(Câu 1190) Cầm chỉa ba đâm cá nược to.
Bồn Grenelle mới khéo cho,
Xây làm bán nguyệt lại tô đắp hình.
Ở phía dưới chung quanh nhiều trụ,
Chỗ hủng vào trổ đủ tứ thì.
Giữa bồn có tượng Paris,
Seine thì bên nọ, Marne thì bên này.
Innocents bồn xây nhiều bực,
Tới nữa chừng lại cất nhà vuông.
Chót trên trùm một nóc tròn,
(Câu 1200) Đầu thang sư tử, trong khuôn hình người.