Nghĩa hiệp kỳ duyên (Chăng Cà Mum)

Tác giả: Nguyễn Chánh Sắt

Lược sử truyện

Trong số các tiểu thuyết của Nguyễn Chánh Sắt, Nghĩa hiệp kỳ duyên (Chăng Cà Mum) là tác phẩm nổi tiếng nhất của ông. Chăng Cà Mum trở thành một nhân vật có thật, đã sống rất lâu, rất sâu trong cảm thụ nghệ thuật của quần chúng. Do đó, nhiều người gọi Nguyễn Chánh Sắt là “Ông Chăng Cà Mum báo Nông cổ Mín đàm” (Monsieur Chăng Cà Mum báo Nông cổ Mín đàm).

Chăng Cà Mum là một “kim thời tiểu thuyết” của Nguyễn Chánh Sắt, sách viết vào năm 1910.

Nguyên bản, dưới nhan đề ghi là “Kim thời tiểu thuyết”, được in trong sách thuốc Nhị thiên đường năm 1920.

Nhà thuốc Nhị Thiên Đường là một hiệu thuốc của người Quảng Đông có trụ sở tại Singapore, Mã Lai và Việt Nam. Họ hay phát kèm truyện tình cảm lãng mạn lâm ly chung với sách quảng cáo thuốc của mình. Nghĩa hiệp kỳ duyên được phát kèm trong cuốn Vệ Sanh chỉ nam, năm 1920.

Tóm tắt truyện

“Đào Phi Đáng con khách trú Triều Châu mồ côi cha mẹ, ở với dì tại Cao Miên. Phi Đáng xinh đẹp nhưng tính lẳng lơ. Năm 18 tuổi cô đã tự ý bỏ nhà đi xuống Châu Đốc ở. Tại Châu Đốc, cô quen với Lâm Trí Viễn học sinh lớp nhứt trường tiểu học Châu Đốc. Hai người vẫn thường hẹn hò tình tự như một đôi nhân tình.

Một hôm có tờ báo đăng lời rao tìm con như sau: “Tại Tân Châu có một người giàu to tên Trịnh Thế Xương, góa vợ. Chỉ có một người con gái yêu tên Trịnh Phương Lan có một bớt son trên vai trái bị lạc hồi 6 tuổi, đến nay đã 12 năm. Ai tìm được đem đến sẽ được đền ơn hai ngàn đồng”.

Trí Viễn đọc tin ấy, nảy ra ý dùng Phi Đáng mạo làm Phương Lang để lãnh tiền thưởng. Hai người đắc ý. Trí Viễn ăn cắp 300 đồng của cha mẹ, bỏ học dắt Phi Đáng lên Sài Gòn tìm đến Cao Quốc Thủ. Người này vừa học nghề thay răng ở Mỹ quốc về để làm cái bớt son giả cho Phi Đáng. Xong, Trí Viễn lập mưu gởi thơ cho Thế Xương cho biết rằng đã tìm được con gái ông. Thế Xương mắc kế, đem Phi Đáng về làm con.

Tại Tri Tôn, có Trần Trọng Nghĩa vừa đổi về làm thông ngôn tại nhà Dây thép. Một ngày chúa nhựt, nhân đi săn bắn, Trọng Nghĩa bắn chết hai con beo đang rượt một cô gái và giải cứu được nàng. Thấy cô gái ở miền quê mà xinh đẹp, thanh lịch, Trọng Nghĩa lấy làm lạ và thầm yêu. Sau Trọng Nghĩa biết được lai lịch cô gái chăn trâu vốn là người Việt, mẹ mất sớm. Do một cơn hỏa hoạn, cô lạc cha hồi 6 tuổi. Cô bị đem bán cho Mệ sóc người Cao Miên tên Thạch Ung. Hắn đặt tên nàng là Chăng Cà Mum. Thạch Ung đày đọa Chăng Cà Mum nhiều bề. Chăng Cà Mum mong có ngày trốn thoát khỏi gia đình này.

Chúa nhựt hàng tuần, Trọng Nghĩa đem tập bài, viết, mực giả đi săn nhưng thực sự đến dạy Chăng Cà Mum. Hai người thân thiết và kính trọng nhau. Thạch Ung lại ép gả Chăng Cà Mum cho con trai là Thạch Quít. Chăng Cà Mum trốn, Trọng Nghĩa giúp đỡ bằng cách gởi cho ông Trịnh Thế Xương nhân dịp ông đi chơi núi Cô Tô. Thế Xương nhân từ thương mến Chăng Cà Mum. Ông nhận cô làm con nuôi và đặt tên là Thị Quế”. Nhưng Phi Đáng (Phương Lang giả) ngờ Chăng Cà Mum là Phương Lang thiệt. Y thị sợ cơ mưu của mình bại lộ, nên cố tìm cách hãm hại Thị Quế.

Thị Quế tỏ ra hiếu hạnh, chăm lo nội trợ, tôi tớ trong nhà cũng mến nàng. Nhân Triệu Bất Thành cháu gọi Thế Xương bằng cậu ăn cắp 1000 đồng của ông, Phi Đáng vu cho Thị Quế lấy. Uất ức, nàng bỏ nhà ra đi, để lại một phong thư nói rõ nguyên nhân. Thế Xương buồn rầu cho người tìm kiếm. Chăng Cà Mum nhờ người giúp việc thân tín là Thị Phụng cho tá túc ở nhà mẹ mình. Ngờ đâu Thạch Quít gặp Chăng Cà Mum tại nhà này. Hắn bèn bắt nàng đem nhốt dưới khoang ghe định chở về Tri Tôn làm vợ. Trọng Nghĩa đến nơi kịp thời, đánh Thạch Quít, cứu được Chăng Cà Mum.

Cùng lúc ấy, ông Thế Xương trên đường sang Châu Đốc thăm Trọng Nghĩa (lúc này Trọng Nghĩa đã đổi về làm việc ở Châu Đốc), cả ba gặp nhau. Họ định bắt Thạch Quít thì hắn khai tông tích Chăng Cà Mum. Thế Xương sửng sốt, vạch vai Chăng Cà Mum thì thấy có bớt son. Thế Xương mừng rỡ đem con về.

Tuy Thế Xương không hề nói ra, Phi Đáng biết mưu đã bại lộ. Một đêm Phi Đáng gom hết tư trang, áo quần bỏ nhà trốn đi. Phi Đáng tìm Lâm Trí Viễn, nhưng đến trường thì được tin hắn ta đã chết. Y thị hết tiền, rồi bịnh hoạn cũng chết sau đó mấy năm.

Thế Xương gả Phương Lang (Chăng Cà Mum) cho Trọng Nghĩa. Gia đình sống trong hạnh phúc cho đến già.

Nội dung truyện

Viết một bình luận

error: Content is protected !!