Truyện thơ Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu là một tác phẩm được phổ biến rất sâu rộng ở Miền Nam. Ai cũng coi truyện này là một bài học về luân thường đạo lý.
Cho đến nay đã có nhiều bản truyện Lục Vân Tiên ra đời, bản Nôm có, bản chữ Quốc Ngữ có, bản dịch ra tiếng Pháp cũng có. Nhưng đáng tiếc là các bản truyền miệng hoặc in thành sách đều có nhiều câu khác nhau.
Đến nay trong các bản sách đã in ra, có hai bản cổ nhất:
- Một bản Nôm dài 2174 câu của Duy Minh Thị đính chính, khắc in ở Quảng Đông – Trung Quốc, do Bảo Hoa Các tàng bản và do Quảng Thạnh Nam phát thụ. Sách không để năm khắc in nhưng được giới nghiên cứu cho là cổ nhất.
- Một bản Quốc Ngữ dài 2076 câu do Trương Vĩnh Ký là người Việt Nam đầu tiên đã sưu tập, phiên âm, chỉnh lý và cho xuất bản năm 1889 tại Sài Gòn, nhà in Aug. Bookk.
Quyển này đã được in tới lần thứ 5, năm 1901, Sài Gòn Claud & Cie xuất bản.
Danh sách các bản in Lục Vân Tiên
Bản cập nhật này được Soạn giả Nguyễn Quảng Tuân liệt kê trong cuốn “Lục Vân Tiên – Bản Nôm và Bản Quốc ngữ cổ nhất”
Sau đây là các bản Lục Vân Tiên đã xuất bản từ cuối thế kỷ 19 đến cuối thế kỷ 20.
1. Lục Vân Tiên
Poème populaire, traduit par G. Aubaret, Consul de France à Bangkok – Paris, Imprimerie Impériale. 1864.
2. Lục Vân Tiên
Duy Minh Thị đính chính. Việt Tĩnh Phật trấn, Bảo Hoa Các tàng bản. Quảng Thạnh Nam phát thụ, không để năm in.
3. Lục Vân Tiên
Poème populaire annamite transcrit pour la première fois en caratères latins avec de nombreuses notes explicatives par G.Janneau. Ouvrage publié par ordre du Contre Amiral Dupré, Gouvemeur et Commandant en Chef en Cochinchine – Paris, Challamel ainé, 1873.
4. Les Poème de l’ Annam. Lục Vân Tiên ca diễn
Texte en caractères figuratifs. Transcription en caractères latins et tradution par Abel Des Michels, Paris, Ernest Leroux 1883.
5. Lục Vân Tiện truyện
Gia Định thành Duy Minh Thị đính chính, Việt Tĩnh Phật trấn – Phúc Lộc đại nhai. Thiên Bảo Lâu tàng bản. Không đề năm in.
6. Lục Vân Tiện truyện
Thiền Phước Lộc đại nhai. Bảo Hoa các phát hành. Không đề năm in.
7. Lục Vân Tiên truyện
Gia Định tỉnh, Duy Minh Thị đính chính, Phật Sơn. Bảo Hoa Các tàng bản. Không để năm in.
8. Lục Vân Tiên truyện
Gia Định thành Duy Minh Thị đính chính, Việt Đông Phật trấn Phúc Lộc đại nhai. Kim Ngọc Lâu tàng bản. Giáp tý niên tân san 1874.
9. Histoire du Grand Lettré Lục Vân Tiên
Poème populaire annamite. Tranduction libre en vers francais par E. Bajot, Chevalier de l’Ordre Royal du Cambodge. Ouvrage subventionné par le Conseil colonial de la Cochinchine francais en sa séance du 28 D é cembre 1885, Saigon, Rey et Curiol 1886.
10. Histoire du Grand Lettré Louc vian té-ian
Poème populaire annamite. Tranduction libre en vers francais par E. Bajot, Chevalier de l’Ordre Royal du Cambodge. Ouvrage subventionné par le Conseil colonial de la Cochinchine francais en sa séance du 28 D é cembre 1885, Paris, Challamel ainé 1887.
11. Lục Vân Tiên truyện
Poème populaire annamites transcrits en quốc ngữ, précédés d’ un résumé analyticque du sujet de chacum par P.J.B. Trương Vĩnh Ký, Saigon, Imprimerie Aug. Bock – 1889.
12. Lục Vân Tiên truyện
In lần thứ 4, coi lại, sửa và giải chú chữ khó – truyện tích, do Trương Vĩnh Ký hiệu chỉnh, Saigon Claude et Cie Imp. Editeurs năm 1897.
In lần thứ năm Saigon – Claude $ Cie, Imp. Editeurs năm 1901.
13. Vân Tiên Cổ tích Tân Truyện
Do Tụ Văn đường ấn hành, Hà Nội, 1897.
14. Lục Vân Tiên – Bổn cũ soạn lại
Và thêm Nam Khách par Đặng Lễ Nghi, publié par Đinh Thái Sơn. In lần thứ nhứt, Saigon lmp. Nam Tai, 1907.
15. Lục Vân Tiên giải nghĩa
par Trần Vinh Quang, publié par Trần Công Đồng, Imprimiere Saigonaise 1908.
16. Lục Vân Tiên phú
par Võ Kim Thấm, employé de Commerce Saigon, In lần thứ nhứt, Saigon, Phát Toán, Libraire – Imprimeur, 55-57-59 Rue d’e Ormay, 1910.
17. Lục Vân Tiện truyện
Edité par Renoux, Saigon, 1910. In lần thứ nhứt.
18. Bài ca Lục Vân Tiên
Mới đặt, Sáu thứ. Edité par Đặng Thanh Kim, Saigon, Imprimiere – Libraire Huỳnh Kim Danh, 1913.
19. Vân Tiên cổ tích tân truyện
Phát hành: Liễu Văn Đường tàng bản, năm: 1916
20. Lục Vân Tiên thơ
Và có hát Nam Khách, bổn cũ soạn lại của Đặng Lễ Nghi, Edité par Đinh Thái Sơn, Saigon, Nguyễn Văn Của ( Imprimiere de I’ Union), 1919.
21. Vân Tiên Cổ tích Tân truyện
do Liễu Văn đường ấn hành, Hà nội, 1921.
22. Lục Vân Tiên
Bổn cũ soạn lại, Saigon lmp. J. Viết, 1923.
23. Lục Vân Tiên cổ tích tân truyện
Bản chữ Nôm, Hà Nội. Tụ Văn đường tàng bản. Khải Định cửu niên, 1924.
24. Lục Vân Tiên truyện
Hải Phòng Imp. Văn Minh, 1924, Edition Nguyễn Ngọc Xuân, Dé-pôt de ven Lib. Ích Ký Hà Nội.
25. Lục Vân Tiên truyện
Kim Khuê ấn quán dịch và in, Hà Nội, 1927.
26. Chiểu (Nguyễn Đình) Lục Vân Tiên
Po-ème ananmite traduit en francais par Nghiêm (Đỗ Đình Nghiêm) et Liễn (Ngô Vi Liễn). Pré-face de Ứng Hòe, Illustration de Nguyễn Đình Chi, Hà Nội, Imp. Lê Văn Tân, 1927.
27. Lục Vân Tiên truyện
Kim Khuê ấn quán dịch và in. 2 E1dition, Hà Nội, 1929.
28. Lục Vân Tiên thơ
Saigon, Tín Đức thư xã 1929.
29. Lục Vân Tiên
Bổn cũ soạn lại, Edite par Phạm Văn Thình, Saigon, Bảo Tồn, 1931.
30. Lục Vân Tiên thơ,
Saigon, Tín Đức thư xã xuất bản, 1931.
31. Thơ Lục Vân Tiên
Xuất bản Nguyễn Đình Khương, Saigon Imp. Bảo Tồn, 1933.
32. Chiểu (Nguyễn Đình) Thơ Lục Vân Tiên
Chép ra quốc ngữ par Khấu Võ Nghi. Edité par Nguyễn Háo Vĩnh, Saigon Imp. Xu7an nay, 1938.
33. Lục Vân Tiên
Edité par Nhị Thiên Đường, Saigon S.D.
34. Lục Vân Tiên truyện
Edité par Long Quang, Hà Nội, Rue du Coton, S.D.
35. Lục Vân Tiên
Đinh Xuân Hội dẫn giải. Tân Dân xuất bản, Hà Nội 1943.
36. Lục Vân Tiên
Nhà xuất bản Ngày mai, Hà Nội.
37. Lục Vân Tiên
Bản dịch ra tiếng Pháp của Dương Quảng Hàm. Nhà xuất bản Alexandre de Rhodes, Hà Nội. Tập I – 1944. Tập II – 1945.
38. Lục Vân Tiên
N.T.T chú thích, nhà xuất bản Tân Việt. Bản in lần thứ tư.
39. Lục Vân Tiên
Ngọc Hồ, Nhà xuất bản Phạm Văn Tươi. Sài Gòn, 1956.
40. Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu – Lục Vân Tiên
Vũ Đình Liên và Nguyễn Sĩ Lâm, Nhà xuất bản Văn hóa, Hà Nội, 1956.
41. Lục Vân Tiên
Bản hiệu đính, phụ bản chữ Nôm. Tủ sách Văn học. Phủ Quốc vụ khanh đặc trách Văn hóa, Sài Gòn 1973.
42. Lục Vân Tiên tường chú
Ngọc Hồ và Nhất Tâm khảo dịch, chú dẫn. Nhà xuất bản Sống Mới, Sài Gòn 1974.
43. Nguyễn Đình Chiểu toàn tập. Lục Vân Tiên
Ca Văn Thỉnh, Nguyễn Sĩ Lâm, Nguyễn Thạch Giang biên khảo và chú giải. Nhà xuất bản Đại học và Trung học chuyên nghiệp. Hà Nội, 1980.
44. Lục Vân Tiên
Viện Khoa học và Xã hội tại Tp. HCM và Ty Văn hóa Thông tin tỉnh Bến Tre, 1982.
45. Từ điển Truyện Lục Vân Tiên
Nguyễn Quảng Tuân, Nguyễn Khắc Thuần. Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh 1989. Nhà xuất bản Thanh Niên tái bản 2005.
46. Lục Vân Tiên Truyện
Bản Nôm mang niên đại cổ nhất, Quảng Đông – 1874. Trần Nghĩa, Vũ Thanh Hằng phiên âm, khảo dị, chú thích và giới thiệu. Nhà xuất bản Khoa học Xã hội Hà Nội, 1994.
Độc giả có các bản khác, xin chia sẻ với chúng tôi. Trân trọng cảm ơn!