Hôm kia, nhơn đêm trăng mát mẻ, bà Nguyễn cùng con gái thừa nhàn đi dạo sau vườn.
Mẹ nhìn con chan chứa ái tình, thỉnh thoảng bà nắm bàn tay mềm mại trắng phau của cô Dung mà nựng nịu. Giây lâu, bà Nguyễn gọi:
– Nè con!
Cô Ba dạ, nhưng chỉ thấy mẹ ngó mình mà cười, dường như muốn nói chi mà còn ngần ngại.
Cô hỏi:
– Má vui không?
– Nên má muốn nói chuyện với con. Nè con, năm nay con đã lớn rồi; má muốn tính cho con yên phận.
– Má đừng tính chi mệt trí. Con ở với ba má như vầy là yên vui lắm rồi.
– Con phân vậy là con chưa hiểu ý má sao? Má muốn tính về hậu lai của con, chớ không lẽ ba con với má lột vỏ sống đời với con cho đặng. Có thầy ký con nhà giàu lớn lắm, mà tánh nết nho nhã phong lưu. Cha mẹ thẩy thương con, muốn đem con về mà coi sóc trong nhà, phòng sau có cai quản sự nghiệp.
Cô ba đổi sắc, buồn dàu dàu, làm thinh mà ngó mẹ; cặp mắt nhơn từ bỗng không chan chứa lụy sầu. Nội một cái ngó ấy làm cho bà Nguyễn cảm động vô cùng, bèn choàng vai con mà kéo ngồi lên cái chỏng ván gần đó.
– Sao mà buồn con?
Bà vừa hỏi vừa lau nước mắt và vén mí tóc cho cô Dung.
– Con không muốn lấy chồng! Chẳng phải con tật bịnh chi hay là vụng về chi mà sợ ngày sau người ta chê con và khi thị cha mẹ. Ý con muốn ở vậy nuôi ba với má hoài mà thôi.
– Hay là con buồn có chị dâu thất hiếu nên cam lòng ở gần bên mà trông nom ba con với má? Điều ấy con đừng lo. Má còn sức khỏe, có thế lo liệu việc nhà. Đến tháng giêng đây má cho vợ chồng thằng Hai ở riêng. Má với con Lê hủ hĩ cũng vui vậy. Con phải xét kỹ. Con mà nên vợ nên chồng rồi, lại xứng lứa vừa đôi thì là cái mừng cho cha mẹ đó con. Vả lại, gái lớn lấy chồng là lẽ tự nhiên. Nhà vô phước lắm mới có con gái mà không được làm sui đó! Miễn con thương cha mẹ là đủ rồi.
– Má sợ con hư sao?
– É! Nói bậy nà! Má đâu có nghi quấy vậy?
– Nếu chẳng vậy thì má để cho con tự do một chút. Con ở đây cùng ba, má; chừng nào Trời khiến con ưng ai con sẽ vui lòng.
– Thế thì con chê chỗ má nói đó sao?
– Con không dám chê ai; chỉ tại lòng con chưa muốn thôi. Điều muốn của con bây giờ là xin má đừng ép. Ý con khác hơn thiên hạ; chẳng phải nơi giàu sang, quyền tước mà con tìm. Con chỉ muốn có chồng thế nào cho đúng ý, nghĩa là người ấy hết tình yêu con, quí con, và con cũng có thế hết tình yêu quí lại được. Má đừng lo con chọn lầm. Không phải con dám tự phụ, song Trời sanh con có cặp mắt biết xem đời; con xét người ở chơn giá trị, ở cái tài đức. Cái trái tim nào làm cho cảm động được trái tim của con, ấy là của người đáng cho con trao thân gởi phận đó. Má bằng lòng không?
Bà mẹ thở dài:
– Con cưng mà muốn gì không được?
– Mà, má buồn không? Nói đi.
– Không.
– Thôi, vô ngủ kẻo con đã lạnh.