Lúc đi là hai chiếc thuyền, lúc về có tận sáu chiếc, nếu người làm quan mà có tư thái thế này, Ngự Sử kia hẳn là sẽ lập tức xắn tay áo mài mực viết sớ hạch tội, may thay, Minh Lan cùng bà nội chỉ là thăm người thân. Kinh thành gởi thư về, nói lần này đánh giá thành tích, Thịnh Hoành vẫn đạt loại ưu, đã bổ nhiệm làm công bộ lang trung, làm chủ trì việc tu sửa thanh lọc lại ti, phẩm cấp không thay đổi, nhưng tốt xấu gì cũng tính là quan lại kinh thành.
Nếu phải an cư ở kinh thành, chỉ cần đem đồ đạc từ nhà cũ bày biện thêm vào, hơn nữa, Thịnh Duy cùng dượng Nhị Ngưu cũng đưa tặng vật dụng ăn mặc, chỉ riêng tơ lụa da nhung các loại đã mấy chục thùng, lương thực vô cùng nhiều. Hai bà cháu vẫy tay từ biệt họ hàng, lên thuyền rời đi.
Thật ra Minh Lan cảm thấy rất khó hiểu, cha già nhà mình từ năm trước đã bắt đầu móc nối quan hệ đi cửa sau, hơn nữa thành tích của ông cũng không tệ, còn tưởng rằng ông có thể “chui vào” lại bộ đứng đầu lục bộ, hay ít nhất cũng là mấy đơn vị béo bở như Hộ bộ Hình bộ cơ đấy. Đương kim hoàng đế đã tại vị hơn hai mươi năm, cung điện thái miếu các kiểu cần kiến thiết cũng sớm đã kiến thiết hết rồi, Công bộ lúc này thái bình nhàn rỗi giống như viện dưỡng lão, Thịnh Hoành sao lại đi vào chỗ đó? Minh Lan hỏi Thịnh lão phu nhân như vậy, lão phu nhân hỏi ngược lại một câu: “Minh nhi tự cảm thấy vậy sao?”
Minh Lan trợn trắng mắt, Thịnh lão phu nhân chính là người đề xướng dạy bảo theo kiểu gợi ý dẫn dắt vấn đề, bà rất ít khi nói cho Minh Lan vì sao lại thế hoặc là nên làm như thế nào. Mọi việc đều là Minh Lan phải tự động não suy nghĩ, Minh Lan nghĩ rồi lại nghĩ, nói: “Thánh thượng tuổi ngày một cao, người kế vị chưa rõ, kinh thành hiện giờ đúng là gió nổi mây vần, nếu thực sự tranh giành mấy vị trí đứng đầu kia, thì đúng là sẽ gặp phải thị phi, cha thật là sáng suốt.”
Thịnh lão phu nhân mỉm cười vuốt ve tóc cháu gái, nhẹ nhàng gật đầu khen ngợi. Sông nước yên ả, thuyền lướt vững vàng, chỉ khẽ lắc lư một chút làm người cũng cảm thấy thoải mái. Mấy ngày này ở Hựu Dương, Minh Lan ngày ngày chơi chung với Phẩm Lan, hai bà cháu cũng chưa có nhiều thời gian trò chuyện, sau khi lên thuyền, mới trò chuyện đôi điều.
“Cháu gái ngốc, trên quan trường làm gì có người nào không sáng suốt? Nhất là chốn kinh thành, chẳng qua có vài người còn tham lam, tự cho là thông minh, muốn nhân cơ hội đặt cược vào ngôi vị hoàng đế. Nhưng mà chuyện trong cung vô cùng phức tạp, may mà cha con là người linh hoạt không tham lợi trước mắt.” Thịnh lão phu nhân tựa trên giường trải thảm nhung, thảnh thơi trò chuyện cùng Minh Lan, “Vừa rồi lúc con từ biệt Phẩm Lan, đã nói những chuyện gì? Thúy Vi nói cả đêm hôm qua con ngủ không ngon.”
Minh Lan cân nhắc một chút rồi quyết định vẫn nên nói thật ra: “Con bảo Phẩm Lan về sau đừng có thích thì tùy ý hô to gọi nhỏ với anh Thái Sinh, ít nhiều cũng nên dịu dàng cẩn trọng hơn một chút, bác có thể không thích đâu.” Thịnh lão phu nhân liếc Minh Lan, chậm rãi nói: “Con quá nhạy cảm rồi, bác con thích nhất là con gái nhanh nhẹn mạnh mẽ, sao lại không thích chứ?”
Minh Lan thở dài nói: “Làm cháu gái, tất nhiên là thích, nhưng nếu làm con dâu, thì cũng khó nói.” Trên đời chẳng có bà mẹ chồng nào thích nhìn thấy con trai mình thành thê nô cả.
Thịnh lão phu nhân nhíu mày nói: “Con dâu cái gì? Con gái con đứa, chớ có nói bậy.”
Minh Lan vội nói: “Con với bà nội thì có gì không thể nói, con cũng không tiết lộ ra bên ngoài, Phẩm Lan với anh họ Thái Sinh là trời sinh một cặp, người có mắt đều nhìn ra được.”
Thịnh lão phu nhân nghe xong mấy lời này, hình như có vẻ hứng thú, chậm rãi ngồi dậy, nhìn Minh Lan chằm chằm, mỉm cười nói: “Chân thành mà nói, Thái Nhi thực sự là một đứa bé tốt, trong nhà có tiền tài cửa hàng, lại không có anh em tranh giành, trên đất Hựu Dương người nể mặt nhà nó cũng không ít. Mấy ngày này, bác con quả thật thương con, mấy bảo bối cất tận đáy hòm ngay cả Phẩm Lan cũng tiếc không cho, sợ là đều rơi vào túi con đi.”
Minh Lan nhìn thấy ánh mắt của bà nội, nghiêm túc nói từng chữ thật rõ ràng: “Bác đối đãi với con tốt, hơn phân nửa là nhờ phúc khí của bà nội, cháu gái có ngốc cũng không kiêu ngạo chuyện này. Phẩm Lan với anh Thái Sinh cùng nhau lớn lên từ nhỏ, chuyện kia…. Hự, thanh mai trúc mã.”
Thịnh lão phu nhân cảm thấy hơi bất ngờ, chỉ thấy hai mắt Minh Lan trong vắt sáng ngời, vẻ mặt không chút do dự, lão phu nhân liền cười nói: “Con thật sự nhìn ra à? Cũng không ngốc lắm nhỉ.”
Minh Lan thực hổ thẹn, nếu không phải ngày đó nghe lén được, mấy ngày nay cùng Phẩm Lan chơi chơi đùa đùa, còn chưa nghĩ ra đâu.
Thịnh lão phu nhân bắt đầu ngồi xuống, Minh Lan vội lấy một cái gối dựa nhét vào sau lưng bà nội, bản thân cũng rất tự giác chui vào trong đệm của bà. Lão phu nhân ôm bờ vai nho nhỏ của cháu gái, nói: “Tháng này ở nhà bác con, con nhìn không ít, nghe cũng không ít, cũng coi như thấy được thói đời khác nhau, có hiểu được cái gì không?”
Minh Lan dựa vào cái bụng mềm mềm của bà nội, nằm rất thoải mái, lười biếng nói: “Lúc đầu thì không rõ lắm, hiện tại cũng coi như hiểu rõ. Lúc ở nhà nghe nói bên chi thứ ba cực kì vô dụng, không chỉ muốn nhà bác Cả chu cấp mọi bề, còn chẳng biết điều. Sau này cháu gái tận mắt chứng kiến, cũng hơi hơi xem thường hành vi của chi thứ ba. Thế nhưng mà lạ ở chỗ, nhà bác Cả lại nhường nhịn hết mức, chẳng những thường thường chu cấp, ngày lễ tết còn mời dự tiệc uống rượu, hết thảy đều không quên mời bọn họ tới. Khi đó con đã nghĩ, rõ ràng bác gái cả cũng không thích gặp bọn họ cho lắm, sao không xa lánh một chút?”
Thịnh lão phu nhân vỗ bàn tay nhỏ bé của Minh Lan, nói: “Bây giờ đã hiểu?”
“Vâng.” Minh Lan cọ cọ bụng bà nội, nói rất thoải mái: “Đối với mình thì nghiêm khắc, đối với người ngoài thì khoan dung, toàn bộ Hựu Dương đều nói nhà bác Cả thật là tốt bụng, đều hiểu được chi thứ ba không đúng, bất luận xảy ra việc gì, mọi người đều cho rằng là lỗi là của chi thứ ba.”
Thịnh lão phu nhân vừa lòng gật đầu, nhéo khuôn mặt nhỏ nhắn của cháu gái một phen, cười nói: “Con từ nhỏ đã lười nhác, ghét giao tiếp với người vãng lai. Bà vốn lo tính tình con hời hợt thì không tốt, bây giờ thấy con cũng hiểu biết chuyện đời, bà rất vui. Minh Nhi, nhớ kỹ, nếu không chu cấp cho chi thứ ba, mà ông Ba vẫn còn sờ sờ đấy, nếu thực sự mặc kệ không ỏ ê, chỉ lo phú quý nhà mình không giúp đỡ, chẳng phải sẽ bị người ta nói là ngại bần yêu phú sao. Thương nhân người ta đa phần đều đeo danh bất nghĩa, nhưng bác Cả con lại tiếng thơm khắp huyện, chẳng qua chỉ là tốn chút bạc, cũng không phải là cho suông rất nhiều thịt cá cho chi thứ ba, lại có thể thu được mỹ danh, con cháu sau này chẳng phải rất tốt sao?”
Minh Lan biết lão phu nhân đang dạy nàng, chăm chú lắng nghe, nói chêm vào: “Ngày đó lúc chị Thục Lan hòa ly[‘], con với Phẩm Lan đều tức gần chết. Mẹ con nhà họ Tôn đáng ghét như vậy, vì sao còn để lại một nửa hồi môn cho bọn họ? Sau này ngẫm lại, nếu thực sự đem hết hồi môn về, người nhà họ Tôn chắc chắn sẽ cá chết lưới rách, nhất định không chịu hòa ly, phải viết giấy từ hôn thì sao? Đây cũng là đạo lý của đi thay người.”
[‘]Hòa ly: chỉ chế độ ly hôn thời cổ đại, dựa theo nguyên tắc dĩ hòa vi quý, hai bên vợ chồng đàm phán trong hòa bình, còn giấy từ hôn hay nguyên văn là hưu thư thì là do bên nhà chồng đơn phương đưa ra, khi mà cảm thấy vợ mình phạm vào thất xuất.
Thịnh lão phu nhân nhẹ nhàng vuốt tóc mai mềm mại của Minh Lan, chậm rãi nói: “Đúng vậy, có ai mà không bực người nhà kia cơ chứ! Cũng không còn cách nào khác, người chân trần thì không sợ kẻ đi hài, hòa ly nói dễ hơn làm, dù sao cũng phải có cách nói. Chồng không có đạo đức, mẹ chồng không đức hạnh, cái này khó mà nói toẹt ra. Chị dâu già của bà kia thủ đoạn cao thâm, dùng tình cảm khiến người ta cảm động, dùng đạo lý để người ta thấu hiểu, dùng tiền bạc để khuyên nhủ người ta, lấy lợi hại để bức người ta. Loại chuyện như thế này nhất định phải dùng dao sắc chặt đay rối, kết thúc ngay lập tức. Tiếp đó lập tức đưa Thục Lan xuất môn, đợi lời ong tiếng ve bớt đi, thì lại tốt rồi.”
Minh Lan liên tục gật đầu, đột nhiên trở mình, bĩu môi nói: “Nhưng mà người nhà họ Tôn đáng ghét như vậy, làm cho người ta giận ngứa cả răng, cứ bỏ qua như vậy sao ạ?”
“Cái con bé này tính nết cũng ghê gớm quá cơ!” Thịnh lão phu nhân cười mỉm nói, “Bác gái Cả của con cũng không phải dạng ngồi không, có điều ngày thì ngắn mà người thì tận sức, cũng không thể biểu hiện ra ngoài quá độc ác được, còn quan hệ với người nhà họ Tôn trong tộc khác nữa chứ, đành đợi sau này vậy. Chỉ có điều bà thấy mẹ con Tôn thị đều là phường tham lam hồ đồ, có lẽ không cần người khác ra tay, bọn họ cũng không có kết cục tốt đâu.”
Minh Lan hứng thú nói: “Phẩm Lan đã nhận lời con rồi, nếu Tôn tú tài kia mà có chuyện gì thì lập tức viết thư cho con, đến lúc đó con đọc cho bà nội nghe nhá.” Thịnh lão phu nhân mắng: “Cái con quỷ nhỏ này, hay kiếm chuyện sinh sự như vậy, cũng quá là ghê gớm! Lúc con cùng Phẩm Lan chơi đùa, bà chưa từng nói câu nào, đợi con về nhà, thì phải bớt phóng túng đi một chút.”
Minh Lan ôm cánh tay bà nội thành khẩn cam đoan: “Bà nội, bà yên tâm, lúc này con đã thấy sự đời, đã biết nhiều đạo lý đối nhân xử thế, đợi khi trở về, nhất định sẽ ngoan ngoãn, sẽ không khiến bà lo lắng ạ.”
Thịnh lão phu nhân yêu thương ôm cháu gái nhỏ vào lòng, chậm rãi nói: “Có người để lo lắng, ngày ngày trôi qua thật là tốt đẹp.”
Tới bến đò ven sông kinh thành, rời thuyền ngồi xe, dọc theo quan đạo thẳng đến kinh thành, vừa đến cửa kinh thành, liền có vú già nhà họ Thịnh đang chờ, sau khi đổi sang kiệu xe trong phủ, lại tiếp tục đi về phía trước.
Lại nói cái đất kinh thành này, đủ loại quan tập hợp, quyền quý đầy đường, giá nhà cửa không thể rẻ như thủ đô của Diêu Y Y lúc trước. Hơn nữa ở cổ đại lại càng hữu danh vô thực [‘], ngoại trừ tiền bạc ra còn phải có thân phận, thêm nữa, mấy đoạn đường càng gần hoàng thành càng quý, chức nghiệp không cao cấp, lai lịch không sạch sẽ, có tiền cũng không mua được.
[‘]từ gốc quy mao: lấy từ “quy mao thỏ giác” tức là rùa mọc lông thỏ mọc sừng, ban đầu là chỉ dấu hiệu chiến tranh, sau này là chỉ thứ không có khả năng tồn tại, hữu danh vô thự).
Ví dụ như chủ cho vay nặng lãi hoặc ông chủ bán thịt nho nhỏ nào đó, sợ là cho dù có lấy bao nhiêu tiền ra thì đều không được. Thịnh gia xuất thân là thương nhân vốn không được coi trọng, nhưng mấy chục năm trước, cụ tổ Thịnh thừa dịp mộ phần tổ tiên hương hỏa hưng thịnh, con trai thi đậu thám hoa, lấy danh vọng cùng tiền bạc mua một căn nhà lớn có bốn năm lối vào bên ngoài Thái An môn, trên đoạn đường trung đẳng, bên phải sát với Lâm Thanh phường là chốn tụ họp của kẻ đọc sách, bên trái thì có đến một nửa là chỗ ở của người quyền quý, lại nhân cơ hội con trai cưới được thiên kim hầu gia, tiện thể mua một dinh thự đằng sau có hoa viên, thông với phía sau liền thành một khối.
Đồng niên hoặc đồng liêu của Thịnh Hoành, có không ít người gia cảnh bình thường, dựa vào khoa cử để làm quan thì chỉ có thể ở bên ngoài kinh thành hoặc trong một góc của ngõ nhỏ nào đấy dựng nhà, mà Thịnh Hoành trở thành số ít trong những quan viên đồng cấp có nhà ở lại có cả hoa viên. Minh Lan lại một lần nữa cảm thán đầu thai thật là quan trọng.
“Năm đó lão hầu gia biết ông nội cô có một tòa nhà như vậy, cảm thấy cũng không phải là kẻ không căn cơ không của cải như người khác, mới miễn cưỡng đáp ứng hôn sự.” Phòng ma ma kề tai nói nhỏ với Minh Lan.
Minh Lan ngửa mặt lên trời thở dài: đàn ông muốn kết hôn, quả nhiên phải có nhà.
