Tay vịn nhành mai gót ngọc bước lăn theo cánh hạc,
Đường xuân ngoạn cảnh dưới đào lại gặp hội tình xưa.
(Tableaux đường vắng vẻ).
Huỳnh Kim Xuyến nói:
Trời ôi! Hận trời khéo buộc sầu ràng thảm, trách ai đành rẽ nợ lìa duyên, nghĩa tóc tơ thiếp chưa phụ lời nguyền, duyên kim cải người mong vong hẹn.
Than ôi! Thân nghĩ thân luống thẹn, phận xét phận thêm sầu, thiệt nghĩ lại; bởi trước mong những việc cơ cầu, nên nay mới ra thân thể ấy, cheo mắt vào lưới bẫy, chim mang lấy đạn tên, nầy mẹ ôi! Nghĩa thân sanh con lỡ đáp lỡ đến, lời minh thệ nửa cười nửa tủi, đã nát thân tro bụi, còn chi phận đào thơ, đến nay!
Mẹ có hay cho con sống bụi thác bờ, đành lưu lạc bơ vơ khách địa.
Ôi! Nào những lúc lầu son gác tía, nay đến cơn sóng dập gió dồi.
Ngâm:
Đành thân phận bạc cho rồi,
Đắng cay phải chịu những hồi mưa tro.
Ca Vọng cổ Hoài Lang
Nhìn nhành mai chim liếu,
Thêm xót tủi cho thân phận nầy,
Làm sao đặng cơn sum vầy,
Ôi nhạn én lạc bầy,
Niềm xưa nghĩ thôi gan bầm,
Giọt châu dầm tuôn rơi chứa chan,
Còn chi mong sang cả,
Mẹ con đành hai ngả phân ly.
Ngày nay đến cơn hối ngộ,
Biết ai mà gởi phận hồng nhan.
Hồng nhan rày phấn phai hương tàn,
Trời để ai lỡ làng.
Đây từ đây khó toan,
Cam nỗi niềm rẽ phụng lìa loan,
Đứt nhánh lụy mình vàng,
Mối tình sầu biết ai thở than.
Đoái cụm liễu vàng,
Nhớ uyên đường tất dạ nào an,
Đôi gánh khó vẹn toàn,
Nhắm mắt liều cho qua khốn nguy.
Nói:
Trời ôi! Xem mịt mờ dấu thỏ, biết nơi nao lánh bước nương mình,
Ôi! Nào khi nắng nghĩa mưa tình, đến nay lại trưa phiền chiều não, thà vậy cho đành lòng con tạo rày dám đâu hận đất oán trời.
Ngâm:
Lần chơn theo dọi chói ngời,
Non buồn biển cạn chạnh một đời hồng nhan.
(Kim Xuyến bỏ vô, kế Thái Bửu mặt đồ y phục và hai tên quân đi tới).
Thái Bửu nói:
Từ chơn leo tháp nhạn, bảng hổ đã đề danh, mừng thay công toại danh thành, phỉ bấy rỡ ràng nam tử. Quân nghe ta dặn.
Ngâm:
Trải qua xuân mãn sang hè,
Kẻ sau người trước dặm hòe thẳng xông.
(Bỏ màn giả, đổi Tableaux nhà Kỳ Trung).
(Kéo màn ra Kỳ Trung và Thái Bửu ngồi có quân hầu).
Thái Bửu nói:
Dạ thưa anh, trải bước ngọc non cao biển thẳm, đã mãn đông đầm ấm hơi xuân. Đến nay, cùng nhau toại chí vui mừng, có vậy, tạm tiệc mọn đệ huynh giải muộn. Quân dọn yến tiệc lên đây.
(Quân đem tiệc ra cùng nhau vầy tiệc).
Kỳ Trung nói:
Nầy em, nhơn đạp hạ sơ khí thoại, rộn ràng kẻ đẹp người xinh, có vậy, anh em ta cùng nhau, dời chơn ra trước lê đình, ngỏ hứng cảnh giải tình cơn ngọc.
(Đồng bước ra).
Thái Bửu nói:
Cha chả, xiết bao đẹp trời sương mưa móc, cảnh sum sê thu cúc khoe màu, sắc thiều quang nhấp nháng bóng xao, nhành mai liễu đua tươi hớn hở.
Kỳ Trung nói:
Kìa kìa em xem coi.
Ca Kim Tiền
Đoái trăm hoa xúc tình ngày xuân,
Mai mởn mai ngâm giọng mấy từng,
Nhành mai liễu khoe màu đua tươi,
Vui đẹp mấy mươi, uyên bên nhành,
Đương đoanh luyện, giục lòng người,
Biết mấy trang bế nguyệt sai hoa cá đắm nhạn sa.
Bửu:
Kỳ hoa mấy phen điểm nhụy,
Giục người ngoạn xuân thêm thẹn với hoa.
(Kinh hãi)
Ủa cớ sao bỗng chạnh thiết tha,
Hoặc việc chi vương vấn cho ta,
Kiết hung tâm sự chưa tường lợi hại,
Trong dạ phát nghi,
Cớ chi nên bận bỗng lòng lo sợ.
Nói:
Ủa lạ, đương cơn rảo bước, sao phút động lòng nghi, đầu đuôi chưa rõ việc chi, gốc ngọn khó toan cớ sự, cha chả nầy.
Kỳ Trung nói:
Nầy em, ngoạn xuân mua thú, hứng cảnh giải sầu, mảng mắc rồi âu trở gió câu, kẻo dặm thỏ kề hầu bóng ác.
Bửu nói:
Sắc thiều nhen cổi bạc, dấu thỏ lố giọt xanh, mảng mê chim liếu trên nhành, phút đã ác vàng vừa ngả, thôi thì!
Đồng ngâm:
Trong chừng dặm liễu chơn lui,
Bưng khuâng mưa bắc ngậm ngùi gió tây.
(Hai người vô kế Kim Xuyến bước ra).
Huỳnh Kim Xuyến nói:
Trời ôi! Bốn phía xem những lạ, tư bề chẳng có người quen, biết nơi nao nương tấm thân hèn, nhạn chích cánh kêu sương đêm ngọc.
Than ôi! Thân sao luống nửa cười nửa khóc, phận khéo xui tấn tới rồi lui.
Ôi thôi! Đống lửa tro đem ngọc chen vùi, biển trần khổ đà đành gieo xuống, sự nghĩ lại ăn năn đã muộn, nay suy ra tỉnh ngộ quá cơn.
Trời ôi! Nỡ để chi cho gió hận mưa hờn, sanh đến lúc kim rơi cải rụng.
Ngâm:
Đóa hoa tiếc bấy ướm màu,
Trời bao đày đọa má đào thế ni.
(Kỳ Trung và Bửu bước ra).
Kỳ Trung nói:
Ác vàng đà sắp cật, thỏ bạc lại lố đầu, máy hiên thấy đã kề hầu, gót ngọc quân tua bước tới, đa nghé.
(vô)
Kim Xuyến nói:
Trời đất ôi! Thấy quân nhơn rần rộ, xem người ngọc hãn tàng, ôi thôi! Thà liều theo một giấc suối vàng, sống càng hổ cho thân phận bạc, cho dứt kiếp má hồng trụy lạc, đành nương theo ngọn gió huỳnh tuyền,
(cầm dây)
Nầy dây ôi, cậy cùng mi chiết thảm lẽ phiền, cho an phận hương thừa phấn thảy.
Ngâm thi
Cụm liễu gió đưa thổi hiu hiu,
Tủi thân lưu lạc dạ chín chiều,
Hẹn biển thề non sanh hối hận,
Ôi thôi một giấc quyết thân liều.
(Kim Xuyến vừa thắt họng có tên quân chạy ra).
Quân nói:
Cha chả! Việc chi cây rấm rắt lại có giọng è è, mau bước đến vườn tre, kẻo tai nghe lòng ngại,
(ngó thấy)
Úy trời đất ôi! Mau mau vào bẩm lại, kíp kíp đến trình qua, ai đến đây làm việc yêu ma, muốn hại mổ mang tai quái quỉ, sao mà.
(Quân vào báo Thái Bửu và Kỳ Trung ra).
Thái Bửu nói:
Đương cơn bình tịnh, nghe quân báo cấp kỳ, rằng mạng nhơn tử tại vườn ni, âu xem lại giả chơn cho hãn.
(Bửu bước lại xem).
Úy châu ôi! Mắt nhìn vừa chường chán, quả thiệt bạn Huỳnh nương. Dạ thưa anh, tích tang châu thể chưa tường, khá khán lại ngọc thân mới rõ.
Kỳ Trung nói:
Nghe lời em phân tỏ, đây luống căm gan. Quân, mau dứt dây ngỏ lấy thây nàng, tam kỳ lộ bêu nơi hàng đại thọ, đa nghé.
(Huỳnh Kim Xuyến đứt dây).
Thái Bửu nói:
Ủa ủa! Giọt máu hồng đương nhỏ, sao đây bạch lại sa. Huỳnh nương ôi! Vong hồn em sanh thuận tử hòa, chớ hiển hiện mà dằn thân dật thể.
Dạ thưa anh,
Ca Kim Tiền
Tua truyền quân, cốt hài táng an,
Ngỏ trước sau cho vẹn mọi đàng,
Dẫu sanh tử cũng niềm tào khang,
Chớ phụ tơ lang.
Kỳ Trung:
Phân mấy điều nghe quá lạ,
Sự phi thường,
Bởi trước ai mong lòng bạc đen.
Chiết phụng rẽ loan.
Bày chi những câu ân bậu,
Lắm còn thẹn cho đứng phận nam nhi.
Quân mau cứ lịnh làm y,
Đem bêu cho phân rã thây thi,
Ấy ta mới đặng ưng lòng đẹp dạ.
Bởi tại nơi ai, trước mong gây họa,
Nay đành thửa phận,
(Huỳnh Kim Xuyến chết đứng).
Quân nói:
Dạ bẩm ngài, chúng tôi lấy thây ấy lên không đặng.
(Kỳ Trung cười).
Kỳ Trung nói:
Nầy em, quả một điềm báo ứng, cuộc vay trả nào sai, thưởng ban nay đã đến ngày, vì tích ác nên nay chịu ác, máy tạo đà thưởng phạt, cao xanh lẽ công minh, xin em đừng bận nghĩa thảm tình, mà sanh kẻ hảo thinh mến sắc, khen cơ trời khéo đặt, cuộc lành dữ chẳng xa.
Ngâm:
Mừng nay hưng nước thạnh nhà,
Người lành hưởng phước kẻ tà thọ tai.
Ca Bình Bán Vắn
Cơ trời khen khéo xây,
Cuộc nhãn tiền ví tợ vừng mây,
Bởi vì chơn trước không tưởng tình,
Ngày nay đây đến ngày công minh.
Khuyên ai tua giữ lấy tiết trinh,
Đứng nam nhi năm hằng cho trọn,
Đừng thói phụ tình bạc nghĩa,
Gái vẹn niềm tam tùng phận nhi,
Ngày chung vui mới an duyên nghì.
Tuồng bội phu là tuồng nhuốc nhơ,
Cuộc đời hay lắm việc tóc tơ.
Ngày nay nát tan mình đào thơ,
Đường đời xem trước xa mịt mờ.
Biển trầm luân mấy ai khỏi bờ,
Xin trẻ già gắng dạ ngăn ngờ,
Tài tình nay lắm cuộc tương tranh.
Đồng ca:
Nào nệ chút công tài mọn,
Cuộc dữ lành chín mà phân trọn,
Xin kính dưng liệt vị giúp vui.
Chúc quí quan lộc tấn vinh hoa,
Đông cháu con sum hiệp một nhà,
Điều hiển vinh phước thọ khương ninh.