Tên khác: Dây sữa, ẩn lân buchanan (miền Nam).
Tên khoa học: Cryptolepis buchananii Roem. et Schult. Họ Thiên lý (Asclepiadaceae).
Mô tả
Cây thảo, leo bằng thân cuốn, thân non màu xanh lục, thân và cành già máu nâu xám hay nâu đỏ, có nốt sần, lá đơn, mọc đối. Phiến lá hình trái xoan, dài 8-18 cm, rộng 4-9 cm, đầu lá tròn có mũi nhọn, gốc phiến lá hơi nhọn, có 20-30 đôi gân phụ xếp sít nhau và gần như vuông góc với gân chính. Cụm hoa là một xim ngắn ở kẽ lá, mang nhiều ho nhỏ màu vàng. Quả gồm hai đại, dài 7-8 cm, rộng khoảng 1cm, xếp đối diện nhau tạo thành một đường thẳng. Hạt dẹt, có mào lông trắng, dài đến 2,5cm.
Toàn cây không có lông và có nhựa mủ trắng.
Nơi mọc
Cây mọc hoang khá phổ biến ở các vùng đồi núi nước ta. Ngoài ra còn thấy ở Lào, nam Trung Quốc, Thái Lan, Myanma, Ấn Độ và Sri-Lanka.
Bộ phận độc và chất độc
Thân, lá và nhựa mủ có chứa các glycosid steroid có tác động đối với tim là cryptosin, cryptanosid.
Triệu chứng ngộ độc
Đau đầu, chóng mặt, nôn mửa và đau bụng. Ngộ độc nặng thì bị trụy tim mạch, co giật và chết do ngừng tim.
Giải độc và điều trị
Theo phương pháp giải độc đối với cây chứa glycosid tim.
Chú thích
Đã có nhiều người nhầm lẫn cây này với một cây thuốc bổ là hà thủ ô trắng (Streptocaulon juventas Merr., cùng họ) nên đào rễ củ về sắc uống, đã bị chết. Để phân biệt hai cây nói trên có thể dựa vào những đặc điểm sau:
Có tài liệu nói dùng nhựa mủ cây này để chữa nhọt mủ. Cần thận trọng và nên kiểm tra lại tác dụng nói trên.
