Tên khác: Xui, Cây thuốc bắn.
Tên khoa học: Antiaris toxicaria (Pers.) Lesch., Họ Dâu tằm (Moraceae).
Mô tả
Cây gỗ to, cao tới 30-40 m, võ nhẵn. Gốc phình to. Cành non có lông tơ màu vàng nhạt. Cành già nhẵn. Lá xếp thành hi dãy, có lông. Phiến lá hình trái xoan, mũi nhọn. Gốc lá tròn hay hình tim. Mép lá hơi khía răng. Lá kèm rụng sớm. Hoa đơn tính cùng gốc. Cụm hoa đực đơn độc hay 2-3 chiếc, mang nhiều hoa không cuống, xếp dày đặc, hoa cái đơn độc, không cuống. Đài sát với các lá bắc hình vẩy. Bầu dưới, một ô, một noãn. Quả nạc, dài 18mm, dày 12mm, chứa một hạt hơi dẹt.
Nơi mọc
Cây sui mọc ở Ấn Độ, Srilanka, Myanmar, nam Trung Quốc, Indonesia. Ở nước ta, cây sui mọc hoang khá nhiều ở các vùng rừng núi từ bắc tới nam.
Bộ phận độc và chất độc
Toàn cây có nhựa mủ trắng rất độc. Trong nhựa mủ và hạt có glycosid độc là antiarin (gồm α-, β- và γ- antirarin), convallatoxin và antiosid, v.v… Các chất này có tác dụng làm cường tim mạnh hơn digitalin.
Triệu chứng ngộ độc
Chỉ cần nhựa mủ dính vào chỗ bị thương hay các vết xước trên da cũng gây ngộ độc. Biểu hiện ngộ độc là giãn cơ, tim đập chậm dần, sau cùng ngừng tim và chết. Nhựa sui bắn vào mắt gây sưng, đỏ mắt. Động vật ăn phải cũng có triệu chứng như trên.
Giải độc và điều trị
Cho thở oxy, tiêm dưới da 1-2 mg strychnin sunlfat.
Chú thích
Nhân dân miền núi thường lấy nhựa sui tẩm tên độc để săn bắn thú rừng lớn. Thịt con vật trúng tên độc vẫn ăn được.
