Tên khác: Cốt khí muồng, muồng lá khế, vọng giang nam.
Tên khoa học: Senna occidentalis (L.) Link. Họ Vang (Caesalpiniaceae).
Mô tả
Cây bụi nhỏ, cao khoảng 0,60-1 m. Phần gốc thân hóa gỗ. Lá mọc so le, kép lông chim chẵn, 4-6 đôi lá chét xếp thưa nhau. Hoa mọc thành chùm ở kẽ lá hay đầu cành, 5 cánh hoa màu vàng nhạt. 10 nhị không đều nhau. Quả loại đậu, hơi cong, dài 6-10 cm, rộng 7mm. Giữa các hạt hơi thắt lại, trông như có nhiều đốt nối tiếp nhau. Hạt hình trứng, dẹt, dài 4mm, rộng 3mm. Vỏ hạt cứng, nhẵn bóng.
Nơi mọc
Cây mọc hoang và được trồng nhiều nơi ở nước ta. Ngoài ra, cây này còn mọc ở Lào, Campuchia, Thái Lan, phía nam Trung Quốc, Ấn Độ, Brasil.
Bộ phận độc và chất độc
Toàn cây có chất antraglycosid là physcion, hemosin emodin … Hạt tươi có khoảng 2,5% dầu béo và một protein độc.
Triệu chứng ngộ độc
Người ăn phải hạt và rễ cây này sẽ bị ỉa chảy, nôn mửa. Trâu bò, ngựa ăn phải hạt cũng bị ngộ độc. Sau khi ăn vài giờ xuất hiện viêm ruột, bí đái, có triệu chứng điên cuồng. Sau cùng chết do ngừng hô hấp.
Giải độc và điều trị
Rửa dạ dày, cho uống nước lòng trắng trứng, than hoạt. Tiêm truyền huyết thanh mặn hoặc ngọt.
Chú thích
– Ở nước ta cũng như một số nước, hạt cây này đã được dùng làm thuốc, nhưng không dùng tươi (vì tộc), phải rang lên, mới sắc lấy nước uống. Ở Trung Quốc dùng chữa đau bụng, tích trệ, không tiêu, táo bón mạn tính. Cần chú ý liều lượng và cách dùng theo chỉ dẫn của thầy thuốc.
– Lá tươi giã nát đắp chữa rắn cắn.
