Tên khác: Đại phong tử, lọ nồi (miền Nam).
Tên khoa học: Hydnocarpus anthelmintica Pierre ex Lanessan. Họ Mùng quân (Flacourtiaceae).
Mô tả
Cây gỗ, cao 8-10 m. Thân thẳng. Lá nguyên, dày, xanh bóng, dài 15-30 cm, rộng 3-7 cm, mọc so le. Gân lá hình lông chim, có 8-10 đôi gân phụ. Hoa màu hồng, mẫu 5, đơn tính cùng gốc, có cả hoa lưỡng tính, tụ họp thành cụm hoa theo kiểu chùm. Quả hình cầu, to bằng nắm tay (đường kính 7-9 cm). Vỏ quả có lông mịn, trong chứa 30-40 hạt dài khoảng 2cm, rộng khoảng 1cm, có nhiều góc cạnh do bị ép vào nhau.
Nơi mọc
Cây mọc hoang ở ba nước Đông Dương, Thái Lan, Myanma, Ấn D)ộ. Riêng ở nước ta, cây còn được trồng ở một số thành phố để lấy bóng mát.
Bộ phận độc và chất độc
Hạt và dầu hạt. Trong hạt có 4-50% dầu. Dầu hạt chứa acid chaulmogric, acid hydrocatpic và acid palmitic.
Triệu chứng ngộ độc
Ăn phải hạt này sẽ gây nôn mửa, đau bụng, có thể làm tan máu, viêm thận, …
Giải độc và điều trị
Rửa dạ dày, gây ỉa cy, ả cho uống than hoạt và điều trị triệu chứng. Khi cần, phải truyền máu.
Chú thích
Hạt và dầu hạt được dùng bên ngoài để chữa hủi và bịnh ngoài da (phối hợp với các vị thuốc khác). Cần chú ý cách dùng và liều lượng, vì có chất độc.
