Trần Lệ Dung nghe rõ lai lịch của chàng, bèn động niềm tâm sự, trong lòng lưỡng lự, bán tín bán nghi, liền đánh bạo mà hỏi người ấy rằng:
– Nãy giờ em nghe ân huynh tự xưng là người Bình Định, quí danh là Nguyễn Hạo Nhiên, lại là con của quan tiền nhậm Tri phủ Qui nhơn, vậy mà ân huynh có biết ông Trần Xuân Khôi là Huấn Đạo, cũng đồng ở một làng với ân huynh và cũng làm quan đồng thời với Lịnh tiên công hay chăng?
Hạo Nhiên nghe nàng hỏi dứt lời, vùng sa nước mắt, hồi lâu rồi mới nói rằng:
– Ông ấy là nhạc thân của tôi, từ ngày ông bị cách một lượt với tiên nghiêm tôi, rồi ông buồn lòng dắt hết gia quyến vào ở Nam kỳ, sau nghe hai ông bà đà tị thế, lịnh ái của ông mỹ danh là Trần Lệ Dung, tức là người mà ông đã định gả cho tôi, không biết lưu lạc nơi nào, âm hao vắng bặt; tứ ấy nhẫn nay tôi không biết nàng ở đâu mà tìm cho được. Nói tới đây tôi cũng ngùi ngùi mà thầm tủi cho cái phận của nàng, một thân cô khổ, đất khách quê người, nói tới chừng nào gan bào ruột thắt; chí như cô là người ở Nam kỳ, chẳng hay cô có bà con quen lớn chi sao mà biết được ông Trần huấn đạo?
Lệ Dung nghe rõ hết trước sau liền xé cái đãy đương đeo trong mình, lấy tờ di chúc của cha mình để lại, mở ra mà coi, (1), biết quả là chàng, nên nàng cũng nghẹn ngào, khóc lỡ khóc, cười lỡ cười, cứ nhìn sững Hạo Nhiên, hai hàng nước mắt rưng rưng, không nói rằng chi được hết.
Còn Từ Mộ Trinh nghe rõ đầu đuôi, biết chàng là phu tế của Lệ Dung, lại là bạn hữu của Khắc Xương, trong lòng mừng rỡ chẳng cùng, bèn nói rằng:
– Em tôi đây là Trần Lệ Dung, còn ân nhân là Nguyễn Hạo Nhiên, tình cờ mà gặp, thiệt quả lòng trời còn vâng hộ người ngay, lại thêm hai đàng chẳng những là có lời đính ước của mẹ cha, mà cũng có tiền duyên túc trái chi đây, nên mới khiến cho Đào Duy Thạc nó đồ mưu thiết kế, bắt hai chị em tôi mà đem tới chỗ nầy, cho vợ chồng đường xa muôn dặm mà được gặp nhau như vầy, thiệt rõ ràng là thiên hạnh đó.
Nói tới đó rồi lại đam hết những việc của Lệ Dung từ ngày cha mẹ nàng bất hạnh mà qua đời, vì nàng còn nhỏ, lại thêm côi cút môt mình, cho nên bao nhiêu sự nghiệp cửa nhà đều bị những bọn bất lương nó đoạt hết, lại còn bắt nàng đem đợ cho cha mẹ mình; lúc ấy nàng vẫn biết cái số kiếp của nàng phải chịu đọa đày một lúc, nên nàng cũng an lòng chịu vào ở đợ với cha mẹ mình; may nhờ cha mẹ mình thương nàng mà nhìn nhận làm con, chị em lại yêu mến nhau v.v… đầu đuôi gốc ngọn, thuật rõ một hồi, lại lấy tờ di chúc của cha nàng Lệ Dung mà trao cho Hạo Nhiên xem.
Hạo Nhiên nghe rõ trước sau, lại thấy tờ di chúc căn cứ đã rõ ràng, liền cúi lạy Mộ Trinh mà tạ lòng nhân hậu của nàng đối đãi với Lệ Dung tự bấy lâu nay. Mộ Trinh bèn day lại nói với Lệ Dung rằng:
– Nầy em, nay may gặp được ân nhân mà chị em ta đã tai qua nạn khỏi rồi, song không biết mẹ mình đi xuống Hà Nội đã về chưa, nếu mẹ mình về tới Bắc Ninh mà không thấy chị em mình, thì chắc sao mẹ mình cũng kinh hồn hoảng vía, lo sợ lung lắm đa em à! Vậy phải tính sao bây giờ?
Lệ Dung nói:
– Vả đây mà về Bắc Ninh thì gần, còn đi xuống Hà Nội thì xa, vậy bây giờ chị em ta phải trở lại Bắc Ninh mà dọ nghe coi động tịnh thế nào, nếu mẹ mình còn ở dưới Hà nội thì chị em mình sẽ đi thẳng xuống Hà Nội mà tìm cũng chẳng muộn chi.
Hạo Nhiên cũng gặt đầu mà cho rằng phải, chị em bèn nhứt định trở lại Bắc Ninh. Mộ Trinh lại mời Hạo Nhiên về theo cho mẹ mình biết mặt, sẵn có xe ngựa của bọn Đào Duy Thạc còn bỏ lại đó, hai chị em bèn lên xe ấy, Lệ Dung cầm cương giục ngựa đánh xe đi trước, Hạo Nhiên cỡi ngựa hưỡn hưỡn the sau, bảo hộ hai chị em nàng lần đường trở lại Bắc Ninh mà tìm mẹ.
Khi về gần tới Bắc Ninh, đi dọc đàng, nghe hai bên thiên hạ cứ chỉ trỏ hai chị em mà nói với nhau rằng:
– Hai cô nầy đây, chắc là hai cô nầy.
Người khác lại nói rằng:
– Phải rồi, hai cô đó đa.
Hai chị em thấy vậy thì lấy làm lạ, bèn dừng xe lại, hỏi coi duyên cớ làm sao họ lại chỉ mình mà nghị luận với nhau như thế.
Trong đám ấy có một bà già, bước lại gần nhìn sững hai chị em rồi nói rằng:
– Số là đêm nay có quân gian ác nào đó, đem thuốc mê đến xông nơi nhà bà huyện, rồi bắt mất hai cô cháu gái của bà. Bà mẹ của hai cô ấy đi Hà Nội về, thấy chúng bắt mất cả hai cô con thì than khóc om sòm, rồi lại đi cáo quan; hiện bây giờ đây, quan còn đương tra hỏi lung tung nơi nhà bà huyện. Nghe nói ba mẹ con bà ấy là người Nam kỳ, nay mấy người nầy họ thấy hai cô đều bới tóc (2), họ biết là người Nam Kỳ mà định chừng là hai cô bị bắt đó, nên họ mới nghị luận lăng xăng như thế đấy.
Hai chị em nghe nói rõ ràng thì biết mẹ mình còn đang ở nơi nhà bà huyện; liền nói cho Hạo Nhiên hay rồi quất ngựa chạy dông về nhà bà huyện.
Nhằm lúc quan còn đang tra hỏi bàn cận hai bên, bà phủ cũng còn đang than khóc ní non ní nọt. Hai chị em liền bước xuống xe chạy đại vào nhà, miệng kêu má, má, lăng xăng, còn tay thì ôm lấy mẹ mình rồi cũng khóc òa, nước mắt tuôn ra như suối chạy.
Bà phủ đang khóc ní non, bỗng nhiên trông thấy hai con, mừng tủi dập dồn, làm cho bà lại càng sửng sốt nghẹn ngào hơn nữa. Một chặp lâu bà phủ mới định tĩnh tâm thần, bèn vuốt ve hai cô con mà hỏi thăm sau trước.
Mộ Trinh thuật sơ lại cho mẹ nghe, song vì trước mặt bà huyện, nên nàng cũng chẳng nói tới tên Đào Duy Thạc. Rồi đó nàng lại mời Nguyễn Hạo Nhiên vào mà trình diện cho mẹ mình biết và thuật việc cha mẹ hai đàng vốn đã giao hôn với nhau, lại lấy tờ di chúc của cha Lệ Dung để lại mà trao cho mẹ coi.
Bà phủ nghe rõ trước sau, lại thấy Nguyễn Hạo Nhiên hình dung tuán nhã, diện mạo khôi ngô, rồi bà nhìn lại Lệ Dung, thiệt rõ ràng là một cặp giai nhân tài tử, đôi đã xứng đôi, bà mừng vui chẳng xiết.
Lúc bấy giờ, quan còn đang tra xét, thấy hai chị em nàng lại đã được về, bèn day lại gạn hỏi hai nàng đặng cho biết tung tích đứa gian để sai người tầm nã. Trần Lệ Dung bèn đem đầu đuôi các việc, từ lúc chúng nó xông thuốc và chở đem lên trên rừng, cho đến khi hai chị em tỉnh lại, chống cự với nó, lại gặp Hạo Nhiên giải cứu, nhứt nhứt bẩm thiệt một hồi; ngặt vì lạ hết, cho nên không biết rõ mặt mày mà nhìn cho ra được.
(Số là Lệ Dung vẫn biết trong lúc hỗn chiến, nàng đã đánh trúng chỗ nhược của Đào Duy Thạc; tuy hắn không chết, song mà rồi đây hắn cũng trở ra một đứa tàn tật trọn đời, thân sống như thân chết, cũng đã đáng cái tội ác của hắn rồi. Nên chẳng cần phải khai bẩm với quan làm chi cho mích lòng mợ mình là bà huyện; mà rồi chi cho khỏi hắn bị quan bắt buộc mà hỏi tra, mình tuy là tiên cáo, song cũng phải bị đòi tới đòi lui, lẳng nhẵng nhiều ngày mà thêm bận nên nàng bỏ biệt tên hắn mà chẳng khai ra, chỉ cứ nói là quân hoang nào ở đâu, mình không biết mặt mày, đặng bỏ qua cho rồi việc.)
Quan hỏi tới Hạo Nhiên, thì chàng lại bẩm rằng chàng ở Trung kỳ mới ra, cũng chẳng biết được mặt mày những quân hoang ấy.
Khi quan lấy lời khai xong mà về rồi, thì hai chị em Mộ Trinh mới to nhỏ với mẹ mình mà tỏ thiệt những việc mợ dâu mình dung túng thằng cháu trai là Đào Duy Thạc làm những điều nhẫn tâm hại lý, nhục cho danh giáo vậy vậy … rồi khuyên bà phải lo dời đi ở chỗ khác cho mau, chớ có ở đó nữa làm chi, e sau nó còn sanh nhiều điều biến trá.
Bà phủ nghe rõ trước sau thì bà giận lắm, song bà cũng dằn lòng ẩn nhẫn, chẳng nói tiếng chi cứ lo thu xếp đồ đạc, rồi giã từ bà huyện, 4 mẹ con đề huề, dắt nhau ra xe trở xuống Hà Nội.
(1) Nguyên lúc cha nàng gần lâm chung, có để tờ di chúc lại rằng đã có hứa hôn, định gả nàng cho Nguyễn Hạo Nhiên, con quan phủ Nguyễn … ở Qui Nhơn v.v,… Mẹ nàng lại xếp tờ di chúc ấy may vào trong một cái đãy, nàng đeo luôn trong mình tự bấy lâu nay.
(2) Nguyên đờn bà con gái Nam kỳ thì bới tóc, còn đờn bà con gái Bắc kỳ thì chích khăn; cho nên hễ vừa trông thấy nội có cái đầu, thì đã biết mà phân biệt được đờn bà trong Nam hay là đờn bà ngoài Bắc.