Trường thi một lũ vừa về;
Trịnh Hâm xem thấy lại kề hỏi thăm:
Anh về nay đã hai rằm;
Cớ sao mang bịnh còn nằm nơi đây?(850)
Tiên rằng: Tôi với chẳng may
Chẳng hay chư hữu khoa nầy thể nao?
Hâm rằng: Tử Trực đậu cao;
Tôi cùng Bùi Kiệm đều vào cử nhơn,
Một mình về trước viếng thân;
Hai người trở việc còn lần đi sau.
Ðương cơn hoạn nạn gặp nhau;
Người lành há nỡ bỏ nhau sao đành.
Từ đây tới quận Ðông Thành;
Trong mình có bịnh bộ hành sao xong?(860)
Lần hồi tới chốn Giang Trung;
Tìm thuyền ta sẽ tháp tùng với nhau.
Tiên rằng: Tình trước nghĩa sau;
Có thương xin khá giúp nhau phen nầy.
Hâm rằng: Anh tạm ngồi đây;
Tiểu đồng ngươi tới trước nầy cùng ta.
Vào rừng kiếm thuốc ngoại khoa;
Phòng khi sông biển phong ba bất kì.
Tiểu đồng vội vã (vả) ra đi;
Muốn cho đặng việc quản gì lao đao.(870)
Trịnh Hâm trong dạ gươm đao;
Bắt người Đồng tử trói vào cội cây.
Trước cho hùm cọp ăn mầy;
Hại Tiên phải dụng mưu nầy mới xong.
Vân Tiên ngồi những đợi trông;
Trịnh Hâm về nói tiểu đồng cọp ăn.
Vân Tiên than khóc nằm lăn;
Có đâu địa hãm thiên băng thình lình.
Bấy lâu đất khách lưu linh;
Một thầy một tớ lộ trình nuôi nhau.(880)
Này đà hai ngả phân nhau;
Còn ai nưng đỡ trước sau cho mình.
Hâm rằng: Anh chớ ngại tình;
Tôi xin đưa tới Ðông Thành thì thôi.
Vân Tiên chi xiết lụy rơi;
Buồm đà theo gió chạy xuôi một bề.
Tiểu đồng bị trói khôn về;
Kêu la chẳng thấu bốn bề rừng hoang.
Phần mình đã mắc (mắt) tai nàn;
Cảm thương họ Lục suối vàng bơ vơ.(890)
Xiết bao những nỗi dật dờ;
Đò giang nào biết bụi bờ nào hay?
Vân Tiên hồn có linh rày;
Ðem tôi theo với đỡ tay chơn cùng!
Vái rồi lụy nhỏ ròng ròng;
Ðêm khuya ngồi dựa cội tùng ngủ quên.
Sơn quân ghé lại một bên;
Cắn dây mở trói cõng (cỏng) lên ra đàng.
Tiểu đồng thức dậy mơ màng;
Xem qua dấu đất ràng ràng mới hay.(900)
Nửa mừng nửa lại sợ thay;
Chạy ra chốn cũ kiếm thầy Vân Tiên.
Mặt trời vừa khỏi mái hiên;
Người buôn kẻ bán chợ phiên nhộn nhàng.
Hỏi thăm bà quán giữa đàng;
Bữa qua có thấy người tang chăng là.
Quán rằng: Thôi đã ra ma;
Khi mai làng xóm người đà đi chôn.
Tiểu đồng nghe nói kinh hốn;
Hỏi rằng: Biết chỗ nào chôn chỉ chừng.(910)
Tay lau nước mắt rưng rưng;
Xảy nghe tiếng nói đầu rừng lao xao.
Tiểu đồng vội vã (vả) bước vào;
Xóm làng mới hỏi: Thằng nào tới đây?
Ðồng rằng: Tớ tới tìm thầy;
Chẳng hay người thác mả nầy là ai?
Người rằng: Một gã con trai;
Ở đâu không biết lạc loài (lài) đến đây.
Tay chân mặt mũi tốt thay;
Ðau chi nên nỗi nước nầy khá thương.(920)
Tiểu đồng chẳng kịp (kiệp) hỏi han;
Nằm lăn bên mả khóc than bồi hồi.
Người đều xem thấy thương ôi;
Kêu nhau vác cuốc đều lui ra đàng.
Tiểu đồng nằm giữa rừng hoang;
Che chòi giữ (giữa) mả lòng toan trọn bề.
Một mình ở đất Ðại Ðề;
Sớm đi khuyên giáo tối về quảy đơm.
Dốc lòng trả nợ áo cơm;
Sống cho trọn nghĩa thác thơm danh hiền.(930)
Thứ nầy tới thứ Vân Tiên;
Năm canh ngồi dựa be thuyền thở than.
Trong khăn lụy nhỏ chứa chan;
Cảm thương phận tớ mắc nàn khi không.
Linh đinh thuyền giữa biển đông;
Riêng than một tấm cô bồng ngẩn (ngẫn) ngơ.
Ðêm khuya lặng lẽ (lẻ) như tờ;
Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay;
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời.(940)
Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời;
Cho người thức dậy lấy lời phui pha.
Trong thuyền ai nấy kêu la;
Ðều thương họ Lục xót xa tấm lòng.